Το βιολογικό φορτίο είναι ο πληθυσμός βιώσιμων μικροοργανισμών σε ένα προϊόν ή / και αποστειρωμένο σύστημα. Όταν μετριέται, το βιολογικό φορτίο εκφράζεται ως ο συνολικός αριθμός βακτηρίων και μυκητιακών αποικιών (CFUs) ανά μεμονωμένο αντικείμενο. Biofilm είναι μια συσσωρευμένη βιομάζα βακτηρίων και εξωκυτταρικού υλικού που είναι σφιχτά προσκολλημένο σε μια επιφάνεια και δεν μπορεί να αφαιρεθεί εύκολα. Το biofilm είναι δύσκολο να αφαιρεθεί από ένα ενδοσκόπιο και αρχίζει να δημιουργείται μέσα σε λίγα λεπτά μετά την ολοκλήρωση της ενδοσκόπησης. Ο σχηματισμός biofilm αρχίζει όταν ένα στρώμα οργανικού υλικού εναποτίθεται στην επιφάνεια μιας ιατρικής συσκευής. Οι μικροοργανισμοί δημιουργούν αποικίες οι οποίες προσκολλώνται στην επιφάνεια δημιουργώντας ένα στρώμα πάνω από αυτήν.
Σε αυτό το σημείο, οι μικροοργανισμοί είναι χαλαρά προσκολλημένοι και μπορούν να αφαιρεθούν με καθαρισμό. Μερικοί μικροοργανισμοί έχουν την ικανότητα, όταν αναπτύσσονται σε νερό ή σε διαλύματα νερού να προσκολλώνται σε μια επιφάνεια και στη συνέχεια δημιουργούν πάνω από αυτά ένα κάλυμμα πολυσακχαρίτη. Το κάλυμμα αυτό περιέχει κύτταρα, ζωντανά και νεκρά, καθώς και πολυσακχαρίτες. Σχεδόν όλη η μη αναστρέψιμη προσάρτηση συμβαίνει όταν οι μικροοργανισμοί αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται και να σχηματίζουν ένα ώριμο biofilm. Μικροοργανισμοί που βρίσκονται μέσα σε ώριμο biofilm προστατεύονται από τις εξωκυτταρικές ουσίες που εκκρίνονται οι οποίες με τη σειρά τους αποτρέπουν επίσης τους αντιμικροβιακούς παράγοντες – όπως αποστειρωτικά, απολυμαντικά και αντιβιοτικά – να φθάσουν στα μικροβιακά κύτταρα.
Η διαδικασία της πρόπλυσης στο σημείο της εξέτασης (bedside cleaning) πριν από την αποσύνδεση του ενδοσκοπίου από τον πύργο γίνεται για να αφαιρεθεί εύκολα η οργανική ύλη. Αυτό θα βοηθήσει στη μείωση της πιθανότητας στερεοποίησης του ρύπου η οποία προκαλεί μπλοκάρισμα των καναλιών, ειδικά εάν υπάρχει καθυστέρηση στο να ξεκινήσει ο χειροκίνητος καθαρισμός. Όταν στερεοποιείται το βιολογικό φορτίο στις επιφάνειες κάνει τον καθαρισμό δύσκολο. Συνιστάται οι μικροοργανισμοί, οι πρωτεΐνες ή άλλα υλικά να μην επιτρέπεται να ξηραθούν μέσα στα εύκαμπτα ενδοσκόπια πριν τον χειροκίνητο καθαρισμό. Επειδή η απολύμανση σύνθετων, θερμικά ευαίσθητων ενδοσκοπίων είναι ένα συνεχιζόμενο πρόβλημα στον έλεγχο των λοιμώξεων, έχουν πραγματοποιηθεί μελέτες για να εξετάσουν εάν το biofilm αναπτύσσεται στο εσωτερικό των καναλιών των ενδοσκοπίων κατά τη καθημερινή χρήση τους. Σε μια μελέτη η οποία έγινε σε 13 κανάλια βιοψίας και 12 κανάλια αέρα / νερού τα οποία αφαιρέθηκαν από 13 ενδοσκόπια και εξετάστηκαν για την παρουσία biofilm με ηλεκτρονική μικροσκοπική σάρωση (SEM) αποδείχθηκε ότι βιολογικός ρύπος ήταν παρόν σε όλα τα δείγματα που ελέγχθηκαν. Biofilm και πολυσακχαρίτες βρέθηκαν σε όλα τα κανάλια αναρρόφησης / βιοψίας και σε 5 από τα 12 κανάλια αέρα / νερού που
εξετάστηκαν. (Τα κανάλια αέρα / νερού πολλών ενδοσκοπίων είναι πολύ στενά για να καθαριστεί μηχανικά και να απαιτούν χειροκίνητο καθαρισμό με κατάλληλο μέσα). Οι συγγραφείς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η παρουσία και το ποσό του βιολογικού ρύπου είναι σημαντικοί παράγοντες που καθορίζουν το επιτυχία της απολύμανσης / αποστείρωσης και επηρεάζουν σημαντικά την αποτελεσματικότητά της.
Το biofilm αποτελεί μια ιδιαίτερη πρόκληση στην ενδοσκόπηση από τη στιγμή που σχηματίζεται μέσα στο ενδοσκόπιο. Δεν μπορεί να αφαιρεθεί πλήρως με το βούρτσισμα καθώς σχηματίζεται και «φωλιάζει» σε οποιεσδήποτε μικρές εσοχές του καναλιού. Ο σταφυλόκοκκος συνδέεται άμεσα με την ανθρώπινη πρωτεΐνη και έτσι συντελεί στον κίνδυνο μετάδοσης. Μια μελέτη έδειξε ότι το 1,8 τοις εκατό των ενδοσκοπίων που ήταν έτοιμα προς χρήση είχε βακτηρίδια όπως το Ε coli μέσα στα κανάλια τους. Βακτηριακό DNA ανιχνεύθηκε στο 40% της καλλιέργειας των πλύσεων που συλλέχθηκαν από αυτά τα έτοιμα προς χρήση ενδοσκόπια στους ασθενείς. Ερευνητές στο Τμήμα Πρόληψης Λοιμώξεων της 3Μ ανέλυσε 275 εύκαμπτα δωδεκαδακτυλοσκόπια, γαστροσκόπια και
κολονοσκόπια, και διαπίστωσε ότι το 30 τοις εκατό, 24 τοις εκατό και 3 τοις εκατό (αντίστοιχα) δεν πέρασαν τον έλεγχο καθαριότητας. Αφού ολοκληρωθεί ο χειρωνακτικός καθαρισμός, το προσωπικό θα πρέπει να επιθεωρήσει οπτικά το όργανο για να εξασφαλίσει την καθαριότητα. Ωστόσο, αυτή η μελέτη διαπίστωσε ότι η μόλυνση μπορεί να παραμείνει στο ενδοσκόπιο και ενδέχεται να είναι αόρατη με γυμνό μάτι. Τέλος, σε μια μελέτη που εξετάζει τις μολυσματικές ασθένειες που συνδέονται με τη διασταυρούμενη μόλυνση των εύκαμπτων ενδοσκοπίων επισημάνθηκε ότι η έλλειψη καθαρισμού ή η ελλιπής διαδικασία καθαρισμού οδηγούν στην επιβίωση των μικροοργανισμών που μπορούν να σχηματίσουν biofilm μέσα στο ενδοσκόπιο μετά την απολύμανση, αυξάνοντας τον κίνδυνο επιμόλυνσης μεταξύ των ασθενών.
Κλινικές οδηγίες :
Η ανάγκη για πρόπλυση στο σημείο χρήσης τονίζεται σε όλες τις οδηγίες από διεθνής οργανισμούς. Τα οφέλη της πρόπλυσης των ενδοσκοπίων στο σημείο χρήσης (bedside cleaning) είναι ότι εξασφαλίζει και βελτιώνει τη διαδικασία καθαρισμού και συμβάλλει στη μείωση του σχηματισμού biofilm, το οποίο εμποδίζει την απολύμανση. Όλες οι κλινικές οδηγίες (τόσο στις ΗΠΑ όσο και διεθνώς) συμφωνούν ότι αυτό είναι ένα σημαντικό και ζωτικής σημασίας αρχικό βήμα για τον καθαρισμό και την απολύμανση των ενδοσκοπίων και μια σύνοψη των θέσεων τους περιγράφεται
στον παρακάτω πίνακα:
SGNA : Η πρόπλυση πρέπει να γίνεται στο δωμάτιο της εξέτασης αμέσως μόλις βγει το ενδοσκόπιο από τον ασθενή και πριν αποσυνδεθεί από τον πύργο. Η πρόπλυση πρέπει να γίνεται στο σημείο χρήσης πριν προλάβει να ξεραθεί το biofilm και πριν ξεκινήσει η υπόλοιπη διαδικασία.
AORN : Όλα τα στοιχεία που έχει συλλέξει ο οργανισμός υποστηρίζουν ότι η πρόπλυση των ενδοσκοπίων στο σημείο της χρήσης είναι ένας τρόπος ώστε να κρατηθεί υγρό, να μην στερεοποιηθεί και να αφαιρεθεί το οργανικό φορτίο ώστε να μην δημιουργηθεί biofilm. Η πρόπλυση των ενδοσκοπίων στο σημείο χρήσης τους πρέπει να γίνει αμέσως μόλις το ενδοσκόπιο βγει από τον ασθενή για να μην προλάβει το οργανικό φορτίο να ξεραθεί στην επιφάνεια και στα κανάλια του ενδοσκοπίου.
ASGE : Η πρόπλυση πρέπει να γίνεται στο σημείο της χρήσης του ενδοσκοπίου πριν το Biofilm έχει την ευκαιρία να ξεραθεί και να στερεοποιηθεί και πριν την υπόλοιπη διαδικασία καθαρισμού και απολύμανσης. Κατά την πρόπλυση (bedside cleaning) πρέπει να σκουπίζετε την εξωτερική επιφάνεια με κατάλληλο απορρυπαντικό και να αναρροφάτε κατάλληλη ποσότητα απορρυπαντικού
στα κανάλια.
AAMI : Για να αποφευχθεί η ανάπτυξη βιολογικού ρύπου, ο σχηματισμός biofilm και η στερεοποίηση των οργανικών υπολειμμάτων η πρόπλυση πρέπει να γίνεται στο σημείο της χρήσης αμέσως μετά το τέλος της εξέτασης.
ESGE : Αμέσως μόλις το ενδοσκόπιο εξαχθεί από τον ασθενή πρέπει να γίνει η πρόπλυση (bedside cleaning). Πριν το ενδοσκόπιο αποσυνδεθεί από τον πύργο αναρροφήστε απορρυπαντικό στο
κανάλι εργασίας και ξεπλύνετε με νερό το κανάλι νερού/αέρα για να απομακρύνετε τυχόν υπολείμματα και να ελέγξετε τη σωστή λειτουργία του καναλιού. Το εξωτερικό τμήμα του
ενδοσκοπίου πρέπει να καθαριστεί με πανί ή σφουγγαράκι μίας χρήσης με απορρυπαντικό.